Ngày 25/11/2009

Pap' s smear bất thường

BS. Nguyễn Châu Trí
Khoa Phụ - BV Từ Dũ

Dịch tễ học :

- Tại Hoa Kỳ, tỷ lệ mắc bệnh là 8/100 000, có khoảng 10 000 bệnh nhân mới mỗi năm. Các bệnh nhân này :

  • 50% chưa từng được tầm soát bằng Pap's smear
  • 10% trong vòng 5 năm không làm Pap's smear
  • Thường xảy ra ở độ tuổi 45 đến 49

- Trên thế giới ung thư cổ tử cung đứng thứ hai trong các bệnh ung thư phụ khoa và đứng hàng thứ ba dẫn đến tử vong.



Tầm quan trọng của Pap's smear :

- Ung thư cổ tử cung là loại ung thư dẫn đến tử vong cao nhất ở Mỹ khi chưa có Pap's smear.
- Pap's smear ra đời vào năm 1941, là một phương tiện lý tưởng để tầm soát vì :

  • Ung thư cổ tử cung có một giai đoạn tiền ung kéo dài nhiều năm.
  • Rẻ tiền, dễ dàng thực hiên ở bệnh  nhân ngoại trú.

Yếu tố nguy cơ 

- Nhiễm HPV: tình dục không an toàn, nhiều bạn tình. Hoạt đông tình dục sớm
- Thuốc lá
- Suy giảm miễn dịch
- Kinh tế thấp.
- Tiền căn mắc các bệnh hoa liễu.
- Loạn sản âm đạo, âm hộ.
- Trong 5 năm chưa từng làm Pap's smear.

Khi nào có thể thực hiện Pap's smear 

Theo American College of Obstetricians & Gynecologists (ACOG): 

- Tầm soát thường xuyên bằng Pap's
- Pap's nên bắt đầu sau 3 năm sau khi có quan hê tình dục (dưới 21) hoặc từ 21 tuổi trở đi.
- Phụ nữ dưới 30 tuổi tầm soát mỗi năm.
- Phụ nữ trên 30 tuổi tầm soát mỗi 3 năm nếu :
  • Kết quả Pap's 3 lần đều âm tính
  • Pap's và HPV test đều âm tính
- Ngừng tầm soát khi :
  • Đã cắt hoàn toàn tử cung vì bệnh lý lành tính hoặc đã cắt hoàn toàn tử cung mà không có tiền căn mắc bệnh ung thư.
  • Đã cắt hoàn toàn tử cung có tiền căn CIN II, CIN III mà 3 lần âm tính liên tiếp.
  • Phụ nữ lớn tuổi độc thân.

Theo United States Preventative Services Task Force (USPSTF ) :

Ngừng ở tuổi 65

Theo American Cancer Society (ACS) :

Ngừng ở tuổi 70 trừ trường hợp nguy cơ cao.

Kết quả bệnh lý

Theo 2001 Bethesda System :
* ASCUS: Atypical cells of unknown significance
Tầm soát  mỗi 4 – 6 tháng, nếu 2 lần âm tính sẽ làm mỗi năm.
Nếu có  HPV test :

(+) sẽ chuyển sang soi cổ tử cung.

(-) Pap's mỗi năm

* LSIL:  Low-grade squamous intraepithelial lesion  # CIN 1 => Soi cổ tử cung
* HSIL:  High-grade squamous intraepithelial lesion # CIN 2, CIN 3 => Soi cổ tử cung
* AGUS:  Atypical glandular cells of unknown significance  => Soi cổ tử cung kèm Sinh thiết nội mạc kênh cổ tử cung

Lưu ý :
* Kết quả Pap's smear: không có tế bào, quá nhiều máu, viêm, thay đổi do phản ứng :
  Lặp lại sau 1 năm
  Lặp lại sau 4-6 tháng nếu :

  •   Tiền căn bất thường Pap's smear
  •   Nhiễm HPV
  •   Suy giảm miễn dịch
  •   HIV

* Đối với  bệnh nhân HIV : làm Pap's mỗi 6 tháng cho đến khi âm tính 2 lần liên tiếp thì sẽ  tầm soát mỗi năm
* Đối với phụ nữ hâu mãn kinh :
Không có tế bào: Lặp lại sau 1 năm
ASCUS: sử dụng estrogen gel trong 7  ngày và lặp lại Pap's
AGUS: soi cổ tử cung và nạo sinh thiết kênh CTC.

 Tài liệu tham khảo :
  5 Minute Consult Clinical Companion to Women's Health, The, 1st Edition , Williams Gynecology

Kết nối với Bệnh viện Từ Dũ